همه گیری کرونا چه زمانی به خاتمه می رسد؟ - اردکان خبر

از پروفایل ما وبلاگ بخار دیدن نمایید.

مهدی آلوش، پزشک و اِپیدمیولوژیست در دانشگاه مک مستر کانادا در این مطلب می پرسد اگر واکسن آن معجزه ای نباشد که همه در انتظارش هستند چه رخ می دهد و جامعه باید خود را برای چه وضعیتی آماده کند؟

تخمین ها نشان می دهد در بهترین حالت حداقل سه سال تا واکسیناسیون گسترده جهانی فاصله داریم

تفاوت دویدن در دوی سرعت و دوی استقامت در یک نکته اساسی نهفته است، دانستن طول راستا. در دوی استقامت با تقسیم انرژی آهسته تر و یکنواخت تر می دویم، چون می دانیم که یک راستا طولانی در پیش است. به نظر می رسد بیشتر مردم و دولت ها به مبارزه با همه گیری کرونا به مانند دو سرعت می نگرند که با تولید واکسن به خط پایان بسیار نزدیک شده است.

حال اگر واکسن آن معجزه ای نباشد که همه در انتظارش هستند آن وقت چه؟ درست است که واکسیناسیون گسترده می تواند نقشی کلیدی در کنترل بیماری داشته باشد، اما به نظر می رسد تا خط پایان راه زیادی باقی است و استفاده از روش های بهداشت عمومی مانند فاصله گذاری اجتماعی باید همچنان مد نظر باشد. اما چرا احتمالا یک مبارزه طولانی با همه گیری کرونا در پیش است؟

یک: راه طولانی تا واکسیناسیون گسترده جهانی

با وجود پیش بینی های خوشبینانه در کشور های توسعه یافته و ثروتمند در مورد رسیدن سریع به سطح قابل قبول واکسیناسیون همگانی، بعضی تخمین ها به ما می گویند که ما در بهترین حالت حداقل سه سال تا واکسیناسیون گسترده جهانی فاصله داریم.

البته این پیش بینی موانع احتمالی برای دسترسی به واکسن از جمله قیمت واکسن در کشور های در حال توسعه و فقیر یا موانع سیاسی را در نظر نمی گیرد و هنوز مشخص نیست آیا در نهایت همه مردم توان دسترسی به واکسن را خواهند داشت یا نه. اگر تعداد زیادی از مردم واکسن دریافت نکنند چرخه بیماری و مرگ و میر ناشی از آن افت چشمگیری نمی کند.

دو: اثربخشی و بی خطر بودن واکسن های کرونا

اثربخشی و بی خطر بودن واکسن های کرونای تولید شده توسط شرکت های فایزر و مدرنا در مطالعات بالینی تایید شده است. اما هنوز سوال هایی وجود دارند. مثلا آیا این واکسن ها جلوی عفونت بدون علامت را هم می گیرند یا تنها از بیماری آشکار جلوگیری می کند؟ آیا این واکسن ها جلوی انتقال بیماری به دیگران را هم می گیرند؟

یا اینکه طول اثر این واکسن ها در بدن چقدر است؟ در مورد سوال آخر می دانیم که به طور کلی با گذر زمان اثر واکسن ها کاهش می یابد. به همین دلیل مثلا هر 10 سال یکبار واکسن کزاز را تکرار می کنیم. اما تا این لحظه دقیقاً نمی دانیم که واکسن کرونا چه مقدار ایمنی ایجاد خواهد کرد.

این مسئله دسترسی و تولید واکسن را پیچیده تر می کند چرا که اگر واکسن ایمنی طولانی مدت ایجاد نکند به تعداد بسیار بیشتری واکسن نیاز خواهیم داشت. این یعنی زمان دسترسی همه به واکسن و رسیدن به ایمنی کامل طولانی تر خواهد شد.

سه: معضل باور های غیرعلمی

به طور کلی اثر بخشی واکسن ها در بعضی افراد مانند افراد مسن، بچه ها خردسال و افراد با بیماری ضعف سیستم ایمنی کمتر از حد انتظار است. این بدان معنی است که تعداد زیادی از مردم حتی با دریافت واکسن موثر هنوز در معرض خطر ابتلا به بیماری هستند.

البته با انجام واکسیناسیون گسترده عمومی می توان به سطحی از ایمنی جمعی رسید که همه افراد در معرض خطر را به صورت نسبی ایمن نماید. اما باید در نظر داشت گروهی از مردم به دلیل اطلاعات نادرست و باور های غیرعلمی واکسیناسیون را مضر می دانند.

این عده حتی در صورت وجود واکسن موثر از آن استفاده نخواهند کرد. این رفتار می تواند مانع دسترسی به سطحی از ایمنی جمعی شود که گروه های پرخطری که نام برده شدند مانند افراد مسن را محافظت نماید. این یعنی طولانی شدن همه گیری و ابتلای و مرگ و میر بیشتر ناشی از کرونا.

چهارم: مسئله جهش ویروس

همه ویروس ها در طول زمان جهش هایی دارند، اما وقوع جهشی در ویروس کرونا که واکسن های فعلی را کم اثر یا حتی بی اثر کند خطری بالقوه است که در صورت وقوع باید واکسن های جدیدی از ابتدا مورد بررسی و آزمایش قرار گیرند. این به معنای طولانی شدن مبارزه با همه گیری است. هم اکنون نیز جهش هایی که در ویروس کرونا به طور خاص در بریتانیا و آفریقای جنوبی شناسایی شده، پرسش ها و چالش های تازه ای را پیش روی مبارزه با این همه گیری قرار داده است.

مبارزه ای طولانی در راه است

به نظر می رسد که جهان باید آماده یک دوره طولانی مبارزه با همه گیری کرونا باشد. در این مبارزه یک واکسن موثر، ایمن و در دسترس تنها یک جزو از لوازم نبرد با همه گیری است.

واضح است که این وظیفه دولت ها است که با برنامه ریزی بلندمدت شهروندان را از مخاطرات مالی، اجتماعی و جانی این همه گیری محافظت کنند. بسکمک از مردم به خصوص اقشار آسیب پذیر و کم درآمد تا همین حالا به شدت از همه گیری کرونا آسیب دیده و بسکمک هم جان خود را از دست داده اند.

بعضی از کشور ها در این مدت از شهروندان خود حمایت های مالی اجتماعی گسترده به عمل آورده اند تا اثرات همه گیری را کاهش دهند. این کشور ها که با تکیه بر سرمایه اعتماد عمومی در کنترل بیماری هم پیروز بوده اند از اطلاع رسانی شفاف و دستورالعمل های قابل قبول و قابل اجرا برای عموم بهره برده اند.

در بسکمک از کشور ها هم تا به امروز مردم از حمایت های مالی و اجتماعی برخوردار نبوده اند یا از کمک های ناچیزی برخوردار شده اند. در این کشور ها اطلاع رسانی شفاف نبوده است و دستورالعمل های متناقض به جامعه ارسال شده است.

در مواردی که دولت ها توان یا اراده عمل به وظیفه خود را ندارند شاید شهروندان بتوانند با در نظر دریافت سناریوی احتمالی دوی استقامت برای آینده آماده تر شوند. تک تک مردم با رعایت روش های بهداشت عمومی مانند محدود کردن تماس اجتماعی، دریافت اطلاعات از منابع معتبر وانجام واکسیناسیون در صورت دسترسی به واکسن در این مبارزه طولانی نقش دارند. بدون همکاری دولت ها و شهروندان پیروزی بر ویروس کرونا بسیار دورتر خواهد شد.