7 نکته که قبل از خرید مادربرد نو باید در نظر بگیرید - اردکان خبر

کامپیوترهای خانگی معمولا قابلیت ارتقا داشته و می توان به راحتی بسیاری از اجزای داخلی آن را ارتقا بخشید. معمولا زمانی که یک قطعه خراب شود یا یک سخت افزار از رده خارج شده، می توان با خرید یک قطعه سخت افزاری قوی تر و بهتر، مجدد از سیستم کامپیوتر به برترین شکل ممکن استفاده کرد.

اگر چه با تکامل فناوری، گاهی اوقات ممکن است قطعات نو روی مادربرد قبلی به درستی نصب نشود و نیاز باشد تا شما یک مادربرد نو را بخرید. با این حال، شما از کجا باید باخبر شوید که آیا واقعا خرید یک مادربرد نو به صلاح است یا خیر؟ در این مقاله قصد داریم به شما یاری کنیم تا برترین تصمیم را در این زمینه بگیرید.

1. آیا پردازنده نو شما نیاز به یک مادربرد نو دارد؟

اگر شما پردازنده (CPU) نوی را تهیه نموده اید، به احتمال بسیار زیاد باید مادربرد نوی را بخرید. به این دلیل که در محصولات نو با گذر چند نسل، جایگاهی که باید پردازنده در داخل آن قرار بگیرد، با مادربرد قدیمی مطابقت ندارد. به همین خاطر باید پردازنده ای که خریداری می کنید با مادربرد سازگار باشد.

برای مثال اگر پردازنده های شرکت اینتل را مثال بزنیم، اسلات یا جایگاه این دسته از محصولات از نسل ششم تا نهم روی مادربردها یکسان بود. سپس در نسل های دهم و یازدهم با یک جایگاه نو در مادربردها روبرو شدیم. در نسل دوازدهم و سیزدهم هم اسلات های نوی به کار گرفته شد.

برای آنالیز و مطابقت پردازنده اینتل، صرفا نیاز است تا عدد مدل CPU را آنالیز کنید. عدد مورد نظر یا چهار رقمی (برای مثال 7210) یا پنج رقمی است (برای مثال 12700). به طور معمول بعد از ارقام، حروف هایی وجود دارد که در این مقاله چندان اهمیت ندارند. برای مدل های چهار رقمی، نسل مورد نظر در واقع اولین رقم محسوب می شود. برای مثال اگر با عدد 7210 روبه رو شده اید، نسل پردازنده هفت است. برای مدل های پنج رقمی، اولین و دومین رقم به نسل پردازنده دلالت می نماید. بنابراین در پردازنده 12700، نام نسل 12 است.

در سال 2023 میلادی، قانون پردازنده های اینتل برای سوکت ها به شدت ساده است:

• نسل اول: سوکت LGA 1156
• نسل دوم و سوم: سوکت LGA 1155
• نسل چهارم و پنجم: سوکت LGA 1150
• نسل ششم تا نهم: سوکت LGA 1151
• نسل دهم و یازدهم: سوکت LGA 1200
• نسل دوازدهم و چهاردهم: سوکت LGA 1700

به خاطر داشته باشید که اعداد مدل سوکت به این معناست که چه تعداد پین نیاز است تا CPU را بتوان به مادربرد متصل کرد. بنابراین، یک سوکت نوتر می تواند اعداد کمتر از مدل های قبلی داشته باشد. برای مثال می توان به مدل های 1150 و 1155 اشاره نمود که 1150 یک مدل نوتر به شمار می رود.

برای پردازنده های AMD، مفهوم مورد نظر شبیه به محصولات اینتل است. از آنجایی که AMD اخیرا پیروز شده به صدر فروش پردازنده های بالا رده در بازار برشود، مدل های سوکت این شرکت همان چیزی است که از سال 2016 ارائه شده است. نام گذاری این سوکت ها مشابه بوده، هر چند پردازنده های رایزن AMD همچنان جزء نسل هفتم هستند و خبری هم از مدل های پنج رقمی نیست.

بعلاوه، شرکت AMD در بحث مدل های سوکت میزانی گنگ و مبهم عمل نموده است. با این که شرکت اینتل نوع و طراحی سوکت ها را از سال 2017 میلادی به بعد چند مرتبه تغییر داده، شرکت AMD تنها دو مرتبه تقریبا این کار را روی محصولات خود انجام داده است.

دلیل این ماجرا اینجاست که شرکت AMD از دو نوع سوکت بهره می برد: یکی برای بیشتر پردازنده های دسکتاپ (به طور معمول رایزن) و یک مدل سوکت دیگر برای سیستم های کامپیوتری به شدت بالا رده (پردازنده Ryzen Threadripper). این پردازنده بالا رده در واقع مدل های سوکت را سه مرتبه تغییر داده است.

برای این که بیشتر در جریان باشید، دو نوع پردازنده های Threadripper وجود دارد. محصولات معمولی که بعد از سری 3000 دیگر به بازار عرضه نشد و نسخه های Pro که در سری های 3000 معرفی گردید. بنابراین، تنها یک نوع سوکت سازگار با Threadripper برای سری های 1000 و 2000، دو مدل برای سری های 3000 (بستگی به مدل دارد) و تنها یک مدل سوکت سازگار با سری های 5000 وجود دارد. بعلاوه، سری های 4000 و 7000 Threadripper وجود ندارد و سری های 6000 هم تنها به پردازنده های لپتاپ اختصاص پیدا می نماید. به طور کلی، همان طور که متوجه شده اید آگاهی از ساز و کار سوکت های شرکت AMD در این زمینه چندان سر راست نیست!

اینتل بعلاوه فرمت های سوکت مشخصی را برای سرورها در نظر گرفته است. برخلاف شرکت AMD، این دسته از محصولات صرفا برای کاربران حرفه ای و بالا رده طراحی نشده است.

در ادامه فهرست سوکت ها برای پردازنده های AMD در سال 2023 را ملاحظه می کنید:

• رایزن سری 1000 تا 6000: AM4
• رایزن سری 7000: AM5
• رایزن سری Threadripper 1000 و سری 2000: TR4
• رایزن Threadripper 3000: sTRX4
• رایزن Threadripper Pro 3000 و 5000: sWRX8

در سپتامبر سال 2023، هنوز خبری از پردازنده های سری 7000 مدل Threadripper در بازار نیست. AMD اخیرا اعلام نموده که تا قبل از انتهای امسال در کوشش است این محصول را عرضه کند. با این اوصاف، تمام اطلاعات درباره سوکت که منتشر شده، صرفا در حد یک سری شایعه به جای مانده است.

به طور خلاصه صرفا این میزان اطلاعات داریم که قرار نیست مادربردهایی که با پردازنده های اینتل سازگار هستند، با پردازنده های نو AMD ناسازگار باشند و بالعکس.

هیت سینک ها

شبیه به بحث پردازند ه ها، هیت سینک ها و سیستم های خنک نماینده نیاز دارند تا یک زیر شاخه نو داشته باشند. دلیل این ماجرا به تبع به قدرت پردازنده های نو برمی شود که در عرض چند ساعت ممکن است رسما آتش بگیرند.

با این حال اوضاع درباره سیستم خنک سازی ساده تر به نظر می رسد: هر دو شرکت اینتل و AMD طراحی هیت سینک را برای بیشتر نسل های پردازنده های خود یکسان در نظر گرفتند. اوضاع تنها زمانی کمی تغییر کرد که سر و کله سوکت های 1700 اینتل و سوکت AM5 شرکت AMD پیدا شد. بنابراین، پردازنده های اینتل از اولین تا یازدهمین نسل طراحی هیت سینک یکسانی داشته اند. این مسئله برای شرکت AMD هم پیرامون پردازنده های رایزن سری 1000 تا 5000 صدق می نماید. بعلاوه، هر هیت سینک AM4 که بدنه پشتی قابل تعویض داشته باشد با پردازنده های AM5 سازگار است. محصولاتی که صفحه پشتی ثابت دارند را می توان با آداپتور استفاده کرد.

هیت سینک های Threadripper با رایزن های معمولی متفاوت هستند اما خبر خوب اینجاست که طراحی برای هر سه نسل Threadripper یکسان است. شبیه به فرمت های سوکت، مدل های هیت سینک بین پردازنده های اینتل و AMD قابل تغییر نیست.

2. آیا قصد ارتقای رم را دارید؟

یکی دیگر از مواردی که حتما باید به آن دقت کرد، مدل رم (RAM) است. خوشبختانه، اوضاع در بخش رم کمی ساده تر به نظر می رسد.

سازگاری بین نسخه های DDR و انواع سوکت ها

برای آغاز، مادربردهای AM4 شرکت AMD تنها از حافظه های DDR4 پشتیبانی می نمایند. پردازنده های AM5 می توانند حافظه DDR5 را پشتیبانی نمایند.

تمام مادربردهای اینتل از اولین تا سیزدهمین نسل از حافظه DDR4 پشتیبانی می نمایند. مادربردهای سوکت LGA 1700 از حافظه DDR5 هم پشتیبانی می نمایند.

تعداد اسلات های رم

به این نکته هم باید دقت کرد میزان ظرفیت لازم برای رم باید چند جایگاه داشته باشد. بیشتر کاربرها با رم های دو کاناله یا حتی چند کاناله به راحتی از سیستم کامپیوتر خود بهره برداری می نمایند.

اگر شما در پی خرید رم های چهار یا حتی پنج کاناله هستید، مطمئن شوید که هم پردازنده مرکزی و هم مادربرد از حافظه مد نظر پشتیبانی می نمایند. از آنجایی که مادربرد چهار جایگاه رم دارد، به این معنا نیست که حتما از یک ستاپ چهار کاناله پشتیبانی می نماید. به همین خاطر، حتما مشخصات فنی را آنالیز کنید.

3. آیا مادربرد نو با پردازنده گرافیکی نو سازگار است؟

چند سال گذشته، این بخش تا حدودی پیچیده به نظر می رسید. هر دو شرکت انویدیا و AMD از کارت های گرافیکی رونمایی نموده اند که موجب بهبود عملکرد سخت افزاری در بحث بازی های ویدیویی شده اند. به همین خاطر، تعداد کارت های گرافیکی که باید همزمان اجرا شوند، به تعداد اسلات های PCIe بزرگ نیاز دارند.

این روزها برترین پردازنده های گرافیکی به میزان ای قدرتمند هستند که بازی های ویدیویی با کیفیت را به راحتی اجرا نمایند. این دسته از محصولات ممکن است هنوز برای NVLink یا mGPU AMD مورد استفاده قرار گیرند اما شواهد حاکی از آن است که هر دو شرکت، برنامه های چند منظوره خود را تنها در محصولات حرفه ای عرضه می نمایند.

اگرچه، تعداد اسلات های PCIe و جایگاهشان در مادربرد همچنان بنا به سایر دلایل اهمیت دارد. امروزه، ما پردازنده های گرافیکی را می بینیم که در شاسی پنل پشتی روی دو، سه یا حتی چهار اسلات قرار می گیرند. چنین موضوعی به این معنا نیست که کارت گرافیک روی تمام جایگاه ها قرار می گیرد، بلکه هیت سینک و فن های خنک سازی به میزان ای بزرگ هستند که فضای بسیار زیادی را روی مادربرد اشغال می نمایند.

این موضوع برای بیشتر کاربرها چندان مشکل حادی نیست؛ به خصوص برای کاربرانی که به طور حرفه ای قصد دارند یک ستاپ گیمینگ داشته باشند. در هر صورت، جایگاه های PCIe به طور عمده به منظور نصب کارت گرافیک خالی گذاشته می شوند. البته، اگر فردی تصمیم گرفته باشد سایر دستگاه های PCIe نظیر ویدیو کپچر و پورت های بیشتر USB را به سیستم کامپیوتر خود اضافه کند، تمام جایگاه ها و اسلات ها به وسیله پردازنده کارت گرافیک مسدود می شود.

4. آیا ارتقای فضای ذخیره سازی با مادربرد سازگار است؟

تمامی اسلات های PCIe قرار نیست به صورت مساوی ساخته شوند و قرار هم نیست تمامی این اسلات ها در یک مکان باشند. پورت های M.2 برای حافظه SSD باید بعلاوه هنگام خرید یک مادربرد نو مورد توجه قرار گیرند. در بحث فضای ذخیره سازی باید سه مولفه را مد نظر قرار داد: کیفیت، کمیت و سازگاری.

اول از همه این که میزان بیشتر همواره به معنای کیفیت بیشتر نیست. یک مادربرد با PCIe نسل چهارم (مدلی که در سریع ترین حافظه SSD حال حاضر به کار می رود) شاید بیشتر به درد شما بخورد تا مادربردی که دو عدد PCIe نسل سوم را دارد. احتمالا شما به فضای ذخیره سازی بیشتری نیاز دارید، اما از سرعت خوانش اطلاعات هم بهتر است با خبر باشید.

از طرفی دیگر، میزان یا همان کمیت هم اهمیت دارد. اگر شما قصد دارید در هنگام خرید حافظه SSD به هر دو مولفه راندمان و میزان فضای ذخیره سازی به طور یکسان اهمیت دهید، شاید بهتر باشد تا حداقل به اسلات های M.2 فکر کنید. در غیر این صورت، باید از درایوهای SATA بهره ببرید که از جنبه سرعت در سطح پایین تری نسبت به SSD قرار دارند.

در نهایت، سازگاری مولفه مهم دیگری محسوب می شود. مادربردهای زیادی در بازار موجود است که حاوی یک PCIe نسل چهارم یا یک PCIe نسل سوم هستند. بعلاوه، اگر شما دارای mSATA SSD هستید، مطمئن شوید که مادربرد شما از این فرمت هم پشتیبانی می نماید.

از آنجایی که در حال حاضر مشغول صحبت درباره SATA هستیم، بهتر است از SSDهای 2.5 اینچی و هارد دیسک های قدیمی هم غافل نشویم. اگر قرار باشد تمام سخت افزارهای حافظه داخلی خود را به مادربورد نو انتقال دهید، باید کانکتورهای SATA به میزان مورد نیاز وجود داشته باشد.

5. آیا پورت به میزان کافی دارید؟

این موضوع خیلی مهم است که اتصالات آن بورد را فراموش نکنیم. آیا مادربرد نو مد نظرتان، از تعداد کافی پورت USB برخوردار است؟ بعضی از مادربردهای نو همچنان دارای جک 3.5 میلی متری صدا هستند که به منظور اتصال هدفون یا هندزفری های سیمی کاربرد دارد.

از طرفی دیگر، آیا شما دارای دستگاهی مجهز به تاندربولت یا USB4 هستید؟ مادربردهای دسکتاپ که این دو فناوری را پشتیبانی نمایند به شدت گران قیمت هستند اما در هر صورت، می توان به چشم یک سرمایه گذاری به خرید این مدل مادربردها نگاه کرد. بعلاوه، مادربردهای نو امروزی از فناوری بلوتوث و وای-فای 6 برخوردار هستند؛ از همین رو، می توان به وسیله اتصال بی سیم به کامپیوتر متصل شد.

6. آیا منبع تغذیه نو به یک مادربرد نو نیاز دارد؟

تصور کنید شما به تمام سخت افزارهای مورد نیاز خود دسترسی پیدا کردید، اما برق و انرژی مورد نیاز برای اجرای آن وجود ندارد. بنابراین، هنگام خرید مادربرد باید حتما به منبع تغذیه هم دقت کنید.

خبر خوب این که شبیه به پورت های SATA یا PCIe و برخلاف اسلات های رم یا CPU، کانکتورهای منبع تغذیه که ATX نام دارند در گذر زمان نزدیک به چند دهه است که تغییر ننموده اند. به نظر هم نمی رسد که کانکتورهای ATX به این زودی تغییر و تحولاتی را ببینند. بنابراین، اگر شما محاسبه نموده اید که میزان وات مورد نیاز منبع تغذیه باید چه میزان باشد و در حال حاضر منبع تغذیه به درستی کار می نماید، نیازی نیست که هزینه اضافه ای را برای خود بتراشید.

7. آیا یک تغییر سخت افزاری منجر به ارتقای زنجیره ای می شود؟

از آنجایی که در حال صحبت درباره بودجه هستیم، یکی از مهم ترین مولفه ها در همین بحث مالی نهفته است. شما تا چه میزان قرار است هزینه کنید؟ بر همین اساس می توان اولویت های خرید خود را معین کنید.

اگر شما قصد خرید یک CPU نو را دارید که سوکت متفاوتی را استفاده می نماید، شما قطعا به یک مادربرد نو هم نیاز دارید. از طرفی دیگر، امکان دارد رم با ماژول نو هم تهیه کنید؛ چرا که رم های کنونی با مادربرد نو سازگار نیستند.

اگر شما قصد داشته باشید از رم DDR4 به DDR5 کوچ کنید، به احتمال بسیار زیاد نیاز است تا یک مادربرد نو را تهیه کنید. این اتفاق به تبع ممکن است به معنای خرید یک پردازنده مرکزی نو هم باشد. مطابق با دو مدل سناریو متوجه شده اید که برای هر فرایند، شما حداقل باید سه قطعه را ارتقا دهید. در غیر این صورت، اجزای نو قابل استفاده نبوده و رسما پول تان هدر رفته است.

آیا قصد ارتقای کارت گرافیک را دارید؟ پس به احتمال زیاد باید یک منبع تغذیه نو را هم بخرید. خبر خوب این که منبع های تغذیه نسبت به سایر قطعات سخت افزاری قیمت چندان زیادی نداشته و می توان با یک هزینه معقول، قطعه مناسبی را خریداری کرد.

آیا شما یک حافظه NVMe SSD نسل چهارم را خریداری نموده اید؟ این قطعه به احتمال زیاد با پردازنده گرافیکی وارد رقابت بر سر پهنا باند خواهد شد؛ بنابراین شما به یک مادربرد پیشرفته تر نیاز دارید.

در هر صورت منظور اینجاست که هر قطعه سخت افزاری نو احتمالا به ارتقای سایر قطعات نیاز دارد. به دلیل همین ارتقاهای زنجیره ای شما باید اولویت بندی خرید خود را بدانید.

آخرین نصیحت هنگام خرید مادربرد نو

چند درصد محتمل است که در هنگام نصب قطعات سخت افزاری، مادربرد دچار گلوگاه (Bottleneck) شود. این مورد اصطلاحی فنی است که قطعات سخت افزاری با یکدیگر به درستی سازگار نیستند. در این شرایط باید قطعه ناسازگار را یافته و آن را با یک قطعه صحیح جایگزین کرد. هر چند، این اقدام احتمالا همراه با ضرر مالی خواهد بود.

بنابراین در انتخاب های خود دقت نموده و قبل از خرید قطعات و بعلاوه مادربرد تحقیقات لازم را از بابت سازگاری قطعات آنالیز کنید.

منبع: howtogeek