روزشمار: 5 فروردین؛ تولّد امیرخسرو دهلوی شاعر پارسی گو - اردکان خبر

امیرخسرو دهلوی شاعر پرآوازه پارسی گوی هندی در سال 632 شمسی در شمال غربی هند متولد شد و از جوانی، استعداد خود را در زمینه شعر نشان داد. خسرو ترک نژاد و هندی زاد بود و کلمات ترکی و هندی در شعر او بسیار بود. درش امیر سیف الدین محمود افسری ترک و از اهالی لاچین در فرارود بود که خودشان از قراختاییان بودند که هنگام یورش مغولان به هندوستان فرار کرد و در آنجا با زنی اهل دهلی ازدواج کرد و به دربار شمس الدین التتمش، پادشاه دهلی راه یافت. امیرخسرو مانند پدر که سمت امیرالامرایی داشت در دربار بزرگی و سروری یافته بود و زمانی در درگاه جلال الدین فیروز شاه جای داشت و لقب امیری گرفت.

امیرخسرو علاوه بر تسلط بر ادبیات و موسیقی ایرانی و هندی، با زبان های عربی و ترکی نیز آشنا بود. موسیقی هندی و ایرانی را به خوبی می شناخت. شعرش لحن و لطافتی خاص دارد و می توان سبک وی را طلیعه سبک هندی به شمار آورد. اطلاعات وسیع و مهارت او باعث شد تا در زمره پرکارترین شاعران ادب فارسی به شمار آید.

وی دوران کودکی و نوجوانی را با فراگرفتن زبان و ادب فارسی در دهلی گذراند و پس از چندی در محضر یکی از بزرگ ترین و مشهورترین مشایخ و عارفان دوران، یعنی شیخ نظام الدین محمد بن احمد دهلوی معروف به نظام الدین اولیا، شاگردی کرد. امیرخسرو برای پیر و مراد خود احترام فراوان قائل بود و با وجود اینکه دایم در خدمت پادشاهان و فرمانروایان بود، هیچ گاه از اندازه ارادت و توجه او نسبت به شیخ کاسته نشد. امیر نیز مانند استاد خود پیرو سلسله عرفان چشتیه بود. شیخ نیز خسرو را گرامی می داشت. با حسن دهلوی شاعر نامدار پارسی زبان هند به وسیله همین شیخ آشنا شد و بین آن دو دوستی عمیقی ایجاد شد.

مدت کوتاهی پس از درگذشت نظام الدین اولیا، امیر خسرو نیز در سال 704 شمسی درگذشت و نزدیک آرامگاه شیخ به خاک سپرده شد.

از امیرخسرو دهلوی، آثار متعددی به یادگار مانده که هشت مثنوی و پنج دفتر شعر از آن جمله است. دهلوی در این مثنوی ها، شدیداً تحت تأثیر نظامی، شاعر شهیر ایرانی بوده است. امیرخسرو با سنایی و خاقانی نیز الفتی داشته است و در قصاید که از غزل هایش متین تر است، از سخنگویان بزرگ مانند کمال الدین اسماعیل و خاقانی و انوری پیروی نموده است.

شاعران فراوانی از سبک و شیوه و به خصوص ابداعات و نوآوری های امیرخسرو پیروی نموده اند. در میان شعرای ایران نیز نفوذ داشته و بسیاری از آن ها مخصوصاً در حکایات و مثنویات عشق انگیز سبک او را تقلید نموده اند. با توجه به برخی از غزل های حافظ، تعیین می گردد که وی با اشعار و غزلیات خسرو آشنایی داشته و تا حدی تحت تأثیر او بوده است. آورده اند که نورالدین عبدالرحمان جامی بیش از دیگر شاعران ایرانی، با امیرخسرو دهلوی و آثار او انس و الفت داشته است.

وی به حق، بزرگ ترین شاعر پارسی گوی هند و صاحب قریحه و اشعار بسیار است. نمونه ای از اشعار او را با هم بخوانیم:

در همین روز:

• بزرگ ترین بهمن دنیا با 30 متر ارتفاع و 500 متر طول در جاده هراز سقوط کرد. (1351 شمسی)
• امضای قرارداد تأسیس بازار مشترک اروپا (1957 میلادی)
• روز ملی یونان