جایگاه بخش خصوصی در حوزه گردشگری باید تعیین گردد - اردکان خبر

تفویض امور به بخش خصوصی از سوی دولت همیشه به عنوان یکی از مطالبات بخش خصوصی در طول سالیان گذشته مطرح بوده است. فعالان بخش خصوصی بر این باورند که صنعت توریستی می تواند نقش مهمی را در ارزآوری ایفا نماید و این امر به اعتماد دولت به بخش خصوصی احتیاج دارد و میتوان گفت که تا امروز عملی نشده است.

بخش خصوصی و تشکل ها یکی از مهمترین شروط توسعه پایدار در کشورها بوده که بیش از دولت ها بر روند امور اجرایی واقف هستند. در این حوزه کشورهای پیشرو در صنعت توریستی تجربه هایی در اختیار دارند که دولت ها تنها نقش نظارت را بر عهده داشته و وظیفه اجرا در این کشورها به بخش خصوصی محول شده است.

توسعه توریستی تنها راهی است که دولت ها باید در بحث های زیرساختی مبناهایی را برای آن در نظر گرفته و تعاملات لازم را برای ایجاد بستر متناسب با فعالیت های توریستی ایجاد نمایند تا بخش خصوصی بتواند به عنوان پرچم دار و میدان دار صنعت توریستی فعالیت خود را به خاتمه برساند. اگر بخواهیم یک جامعه را مهیای فعالیت های توریستی کنیم، ایجاد زیرساخت ها بر عهده دولت و پرچم داری فعالیت های اجرایی بر عهده بخش خصوصی است.

خبرنگار به منظور آنالیز نقش بخش خصوصی در صنعت توریستی با تعدادی از کارشناسان این حوزه به گفت و گو پرداخته که در ادامه مواردی از آنها را می خوانیم.

صنعت توریستی دیگر کشورها با مشارکت بخش خصوصی اداره می شود

فرید جواهرزاده، رئیس انجمن علمی طبیعتگردی ایران در مورد نقش بخش خصوصی در صنعت توریستی میگوید: آفتی که در کشور ما وجود دارد، این است که گاهی بخش دولتی در یک حوزه بسیار بزرگ می شود. ما در بخش توریستی شاهد این موضوع هستیم و درصد بزرگی از واحدهای اقامتی کشور بویژه شهر مشهد متعلق به واحدهای غیر خصوصی است و این بخش می تواند دولتی، نظامی و انتظامی باشد یا بخش های عمومی کشور را شامل شود.

وی پیرامون اینکه جایگاه بخش خصوصی در حوزه توریستی باید معین شود، اظهار می نماید: زمانی که بخش دولتی و غیر خصوصی بیش از حد بزرگ شود، به نوعی باعث خارج شدن بخش خصوصی از حیطه فعالیت های طبیعی خود خواهد شد که در علم اقتصاد به این موضوع اثر جایگزینی گفته می شود. بعنوان مثال، گاهی اوقات اعمال سیاست های مالی انبساطی باعث افزایش نرخ بهره می شود و به همراه آن کاهش سطح سرمایه گذاری را در پی دارد.

این کارشناس توریستی با بیان اینکه بخش خصوصی در همه جای جهان قوی است تا توریستی را به حرکت در آورد، بیان می نماید: در صنعت توریستی کمتر کشوری را میتوان مشاهده کرد که امور توریستی آن به وسیله بخش خصوصی اداره نشود، به این شکل که شرایط مدیریت توریستی بخش خصوصی در تعداد زیادی از کشورهای جهان بسیار قوی است.

وی پیرامون اینکه جایگاه بخش خصوصی در حوزه توریستی باید معین شود، عنوان می نماید: در این کشورها معمولا دولت ها بیشتر نقش هماهنگ نماینده دارند و تصمیم سازی ها پشت درهای بسته انجام نمی شود و خارج از نظر بخش خصوصی نیست. بخش خصوصی در تصمیم سازی ها محور است و سعی می نماید نظر خود را منتقل کند.

وزرات میراث فرهنگی نمی تواند هم ناظر باشد هم مجری

سعید ولی زاده، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی تصریح می نماید: دولت باید به صورت سیستماتیک از تصدی گری و دخالت در امور مربوطه فاصله گیرد تا بخش خصوصی بتواند به رجحانن نحو به اجرای سیاست های توسعه توریستی نیز بپردازد. بنابراین ضروری است در بیشتر حوزه ها امور مربوطه را واگذار کند.

وی خاطرنشان می نماید: یکی از ویژگی های بخش خصوصی، ریسک پذیری و شهامت برای سرمایه گذاری در راستای توسعه توریستی است. بنابراین اگر قوانین دست و پاگیر دولتی سد راه بخش خصوصی نباشد، این بخش می تواند به سرعت شرایط نامساعد را سامان بخشد؛ مشروط بر اینکه دولت عزمی استوار برای تقویت بخش خصوصی داشته باشد.

ولی زاده اذعان می نماید: از مهمترین معایب تصدی گری میتوان به تزریق رخوت و خستگی به صنعت توریستی و ایجاد دستگاه ها و تاسیسات موازی اشاره نمود. گواه این امر راه اندازی شرکت های دولتی و اقامتگاه های مربوط به وزارتخانه ها است که متاسفانه با بخش خصوصی در حال رقابت هستند. یک دستگاه دولتی فی نفسه نمی تواند هم ناظر باشد هم مجری؛ به همین خاطر باید به ظرفیت های بخش خصوصی توجهی ویژه شود.

ما در واگذاری امور توریستی به بخش خصوصی پیش رو هستیم

احمد دیناری، معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، توریستی و صنایع دستی خراسان رضوی نیز اظهار می نماید: بطور کلی سیستم توریستی در بخش دولتی مسئله ای با تخصیص بعضی از امور به تشکل های حرفه ای در حوزه توریستی ندارد. وزارت و اداره کل میراث فرهنگی نیز بخشی از وظایف را که قابل واگذاری است و جز وظایف حاکمیتی نبوده طی مکاتباتی به تشکل های حرفه ای توریستی استان تخصیص داده است.

وی با اشاره به اینکه ما در زمینه واگذاری امور توریستی به بخش خصوصی پیش رو هستیم و این کار انجام می شود، می گوید: بخش خصوصی باید در راستای این موضوع بدنه خود را تقویت کند. زمانی که وظایفی به بخش خصوصی تخصیص داده می شود؛ در واقع باری را از دوش بخش دولتی برداشته و در پی آن هم افزایی و مشارکت بوجود می آورد.

دیناری بیان می نماید: به نظر می رسد بخش های خصوصی در حوزه های مختلف آنقدر آمادگی پذیرش واگذاری ها را در سطح گسترده ندارند و در این بخش نیز ضعف هایی در حوزه آموزشی و اداری وجود دارد؛ بنابراین باید این واگذاری ها مرحله به مرحله و گام به گام انجام شود.

وی در مورد مزایای واگذاری بعضی از امور توریستی به بخش خصوصی عنوان می نماید: این امر باعث می شود حجم کار دستگاه های دولتی کاهش یابد، نقش آفرینی بخش خصوصی در بازار توریستی پررنگ تر می شود، امور مربوط به ارباب رجوع و تاسیسات توریستی تسهیل و کاهش هزینه ها در بخش دولتی را باعث می شود و بعلاوه بخش دولتی فرصت بیشتری برای برنامه ریزی و سیاست گذاری ها دارد.

محمود مادرشاهیان، رئیس جامعه حرفه ای هتلداران خراسان رضوی در ادامه به ضعف قوانین در زمینه واگذاری امور به بخش خصوصی بویژه در حوزه توریستی اشاره می نماید و می گوید: در واقع مقررات موجود اجازه واگذاری کامل امور به بخش خصوصی را نمی دهد؛ بنابراین صرف نظر از اینکه مسئولان تا چه میزان تمایل به واگذاری امور داشته باشند، قوانین و مقررات موجود اجازه واگذاری درست و کامل امور را به بخش خصوصی نمی دهد. در حقیقت احتیاج اصلی ما بازنگری دستورالعمل ها و معین شدن جایگاه بخش خصوصی در حوزه توریستی است.

وی بیان می نماید: قطعا در صورت واگذاری امور به بخش خصوصی آمادگی کامل برای انجام امور وجود دارد، کما اینکه در حال حاضر نیز در خراسان رضوی فرآیندهای اجرایی، بخش عمده موارد فوق در تشکل های استانی انجام می شود؛ اما به دلیل ضعف قوانین در حد انجام امور دفتری و اداری باقی می ماند.

مادرشاهیان اضافه می نماید: با توجه به توان بخش خصوصی در استفاده از نیروی انسانی بیشتر و بعلاوه کمتر بودن بروکراسی اداری در این حوزه، واگذاری امور به بخش خصوصی باعث می شود کلیه فرآیندهای اجرایی با سرعت بیشتری انجام شود و بهبود فرآیندها نیز جذب سرمایه گذاران بیشتری در این حوزه را باعث می شود که در نهایت شاهد رونقش مالی و اشتغالزایی بیشتر در این حوزه خواهیم بود.

تربیت نیروی متخصص مهمترین حسن تصدی گری بخش خصوصی است

صادق کاظمیان، رئیس جامعه حرفه ای اقامتگاه های بومگردی خراسان رضوی در مورد نقش بخش خصوصی در صنعت توریستی تصریح می نماید: مهمترین حسن تصدی گری بخش خصوصی در توریستی این است که بتواند نیروی متخصص و با تجربه تربیت کند تا ثروت ملی و سرمایه گذار دچار اختلال نشود.

وی تاکید می نماید: اگر بپذیریم تاسیسات توریستی و تشکل هایی که زیر نظر وزارت میراث فرهنگی، توریستی و صنایع دستی تحت عنوان جوامع حرفه ای تشکیل شده در قالب جوامع حرفه ای کشوری و انجمن های حرفه ای استانی نیز هست؛ این موضوع از تمام بخش های متولی جوامع، انجمن ها و تشکل های بخش خصوصی برای در اختیار قرار گرفتن فعالیت ها و نظارت بر اجرای آن محق تر و متخصص تر بشمار می آیند.

کاظمیان میگوید: تمام افراد این جوامع از فعالان و متخصصان تاسیسات توریستی هستند و در سالهای اخیر نشان داده اند که کاملا همراه و هم پای وزارتخانه و ادارات کل حرکت می نمایند. علی رغم اعلام آمادگی زیادی که به وسیله این تشکل ها اجرا شده اما این امر محقق نشده و دلیل آن به تصمیمی که برای واگذاری و تصدی گری در وزارتخانه گرفته نشده، باز می شود.

وی بیان می نماید: تشکل های حرفه ای در توریستی بعلاوه می توانند یک بازوی پرتوان برای وزارتخانه و ادارات کل باشند و بخش های دولتی می توانند روی آنها حساب نمایند. البته با توجه به کمبود نیروی متخصص و مشکلاتی که وزارتخانه با آن روبرو است، تشکل های حرفه ای توریستی یا همان بخش خصوصی می توانند رجحانن حمایت ها را از وزراتخانه و ادارات کل داشته باشند.

شاکله اصلی واگذاری امور توریستی به بخش خصوصی وجود دارد

توحید فروزان فر، رئیس انجمن راهنمایان توریستی خراسان رضوی خاطرنشان می نماید: باید واگذاری بعضی از امور توریستی به بخش خصوصی اتفاق بیافتد که میتوان گفت وزارت میراث فرهنگی، توریستی و صنایع دستی نیز با تشکیل کارگروه تشکل های توریستی چنین برنامه ای را در دستور کار خود قرار داده و فعالیت هایی را انجام می دهد. ما در این زمینه عقب هستیم و باید هر چه سریع تر این واگذاری را به بخش خصوصی منتقل کنیم تا این امر بتواند به توریستی کشور ما نیز یاری کند.

وی اضافه می نماید: سالهای سال است که فعالیت های توریستی در کشور انجام می شود و شهرهای زیارتی و توریستی فعالیت خود را در این زمینه ادامه می دهند. در واقع بدنه و شاکله اصلی واگذاری امور توریستی به بخش خصوصی وجود دارد و احتیاجمند حمایت های دولت و کارگروه هایی است که فعالیت ها برای تسریع روند تفویض اختیارات در بخش خصوصی را سرعت بخشد.

فروزان فر تصریح می نماید: ما باید به بخش خصوصی اعتماد کنیم و این مورد در کشورهای دیگر مساله جدیدی نیست و باید با استفاده از تجربیات سایر کشورها و ایده های خلاقانه موجود در کشور این اقدام را تسریع ببخشیم و برای هدف خود که خدمت به توریست است، شرایط را مهیا کنیم.

دولت ها و کشورهای پیشرو در صنعت توریستی تمام کوشش خود را بکار می گیرند تا روند توسعه و سرمایه گذاری بخش های خصوصی در توریستی را به سمت تسهیلگری سوق دهند و شاهد هستیم که هر چه بخش خصوصی در این جوامع قوی تر، پویاتر و مسئولیت پذیرتر باشد توریستی نیز از رونق و جایگاه رجحان برخوردار خواهد بود. باید گفت که دخالت بیشتر دولت در حوزه توریستی عدم توسعه یافتگی را در پی خواهد داشت به همین منظور فعالین این حوزه توصیه می نمایند دولت تنها نقشی چند جانبه در توسعه بخش خصوصی از جمله ارائه تسهیلات بانکی، حقوقی، اداری و حمایت های کلی ایفا نماید.