سیاست آمریکا در دوره بایدن و آینده - اردکان خبر

با توجه به مقاومت لجوجانه ترامپ در دوره انتخابات اخیر، نحوه اداره کشور در چهار سال گذشته بر پایه ارزش های افراطی جمهوری خواهان و غلظت دادن به این ارزش ها در دوره ترامپ، مردم آمریکا با یک دوره ترمیم سیاست های درونی و بین المللی دولت آمریکا روبه رو خواهند بود.

عمده ترین مشکل دولت بایدن تا ششم ژانویه 2021 ساختار مجلس سنای آمریکا بود که جمهوری خواهان در آن اکثریت را داشتند؛ به ویژه اینکه برگزیده شدن کامالا هریس به سمت معاونت رئیس جمهوری آمریکا -و کاسته شدن شمار دموکرات ها در مجلس سنا- دورنمای پیچیده ای برای اداره کشور ازسوی دموکرات ها ترسیم کرده بود. اما انتخاب نامزد های حزب دموکرات در ایالات آریزونا و به ویژه جورجیا برای سنای آمریکا این نگرانی را از میان برد. به این ترتیب جو بایدن دارد نفس عمیق می کشد، زیرا هر دو ساختار قانون گذاری ایالات متحده در دست دموکرات ها قرار گرفته و همکاری کنگره آمریکا با بایدن تضمین شده است. از این که بگذریم، دولت جو بایدن با چند جریان توفانی شدید روبه رو است که مهم ترین آن ها از این قرار هستند:

بازگشت به سیاست چندجانبه گرایی و پیمان های همکاری بین المللی مانند معاهدات ناتو، سازمان بهداشت جهانی، سازمان یونسکو، پیمان نامه اقلیمی پاریس برای کنترل کیفی محیط زیست، کدورت زدایی از اروپا و روسیه و چین، پیمان کاهش تسلیحات هسته ای بین آمریکا و روسیه و گسترش همکاری با کشور های دیگر، به ویژه با خاورمیانه، اما نه برمبنای گسترش سلطه آمریکا بلکه با تمایل به تقویت دوستی و همکاری برپایه احترام متقابل. در این زمینه، بایدن باید رابطه آمریکا با ایران را به سطح احترام متقابل برساند.

البته آمریکا همواره مدعی است که تنش میان ایران و آمریکا به دلیل اشغال سفارت آمریکا در تهران و اسارت دریافت کادر سفارت بوده است. در این سال ها، روابط دیپلماتیک میان ایران و آمریکا ازطریق کشور های سوئیس و پاکستان صورت می گیرد. رابطه دیپلماتیک میان ایران و آمریکا در همان زمان قطع شد و پس از گذشت 40 سال هنوز این مسئله وجود دارد و البته آمریکا واکنش عملی خود را ازطریق محاصره اقتصادی ایران از همان زمان تا کنون نشان داده و از برخی لحاظ در دوره ریاست جمهوری ترامپ افزایش داده است. این افزایش فشار شاید به دلیل ناگزیری ایران به گرایش به همکاری با شرق از جمله چین و روسیه شده باشد.

ترامپ شمار قابل توجهی از ایرانیان مقیم آمریکا را به دلیل همکاری نهان با دولت ایران و تأمین نیاز های تکنولوژیکی ایران بازداشت کرده و یا با آمریکاییان بازداشت شده در ایران مبادله کرده است. ایران با فاصله کوتاهی پس از تصرف سفارت آمریکا در تهران با آزادکردن کارمندان آفریقایی تبار و زنان از میان اسرای سفارتخانه عملا حسن نیت خود را نشان داد. اما محاصره اقتصادی ایران توسط آمریکا دهه هاست ادامه دارد. با وجود این، برخلاف پیش بینی دولت ترامپ و گفته های پمپئو، آمریکا نتوانسته با افزایش فشار های اقتصادی (که به مردم بی بضاعت صدمه زیادی زده است)، به هدف خود برای ایجاد یک رابطه میان دو کشور برسد.

اینکه بایدن بتواند به جای تهدید ایران به روش ترامپ، پای میز مذاکره بنشیند و به حل اختلافات با روش های دیپلماتیک بپردازد هنوز مورد آزمایش قرار نگرفته است. بایدن برخلاف ترامپ همکاران خود را از میان طیف وسیعی از مردمی برگزیده است که ریشه در فرهنگ ها و نژاد های مختلف دارند. او از جمله از ایرانی تبار ها استفاده می کند. مدیریت این ترکیب نژادی- فرهنگی کار ساده ای نیست. اما آنچه مهم است بازکردن راه پیشرفت در سطوح بالای کشوری برای شهروندان آمریکایی، اما از فرهنگ های مختلف است.

مسئله دیگر سن خود بایدن است. بایدن 76 سال دارد که به لحاظ توانایی و ادامه فعالیت سیاسی، سن ایدئالی برای دو دوره ریاست جمهوری به شمار نمی آید. اگر به فرض بایدن در دوران زمامداری خود نتواند به دلیل بیماری یا کهولت به خدمت ادامه دهد، بر اساس قانون اساسی آمریکا معاون او (هریس) وظایف ریاست جمهوری را ادامه خواهد داد. خانم هریس یک دو رگه هندی-جاماییکایی است و نخستین زن در تاریخ سیاسی آمریکا است که به صورت جدی در آستانه مسند ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا قرار گرفته است؛ موقعیتی که خانم هیلاری کلینتون نتوانست با همه تلاشی که کرد، به دست آورد.

چنین گزینه ای مسلما مورد قبول جمهوری خواهان سنتی نخواهد بود. پس چه خواهد شد؟ اگر حتی بایدن دوره چهارساله ریاست جمهوری را طی کند، آیا خواهد توانست آرای کافی را برای ادامه دولت دموکرات ها به خود جلب کند؟ آیا ایجاد تفاهم میان دموکرات ها و جمهوری خواهان برای اداره کشور در آینده میسر خواهد بود؟ حتی اگر بایدن تا آخر دوره ریاست جمهوری دوام بیاورد، همین کهولت سنی او به احتمال زیاد مانع مشارکت او در انتخابات دوره دوم خواهد شد.

با آمدن بایدن به کاخ سفید، ایجاد اتحاد میان مردم آمریکا کار ساده ای نخواهد بود؛ گرچه باراک اوباما توانست آرای مردم آمریکا را برای دو دوره ریاست جمهوری هم به دست آورد. البته باراک اوباما هنوز که هنوز است مورد نفرت شدید دونالد ترامپ است. ترامپ اصولا از اوباما و معاونش، جو بایدن، بیزار است و انتخاب اوباما و بایدن را توهینی به ملت آمریکا قلمداد می کند.

به هر صورت، تصویرسازی برای آینده پس از بایدن آن قدر ها آسان نیست.

اگر فشار های اقتصادی به ایران و دیگر کشور های تحت فشار، به ویژه ونزوئلا و چین و روسیه، کاهش یافته و گرایش به همکاری بین المللی افزایش یابد، در این صورت شعار ترامپ: آمریکا اول اعتبار خود را از دست خواهد داد و به جای آن همکاری های بین المللی رونق خواهد گرفت.